Şap, zamana meydan okuyan, tarihi eski çağlara dayanan bir kimyasal maddenin adıdır. Sümerlerden beri kullanıldığı bilinen şapın, Hititlerden kalan kayıtlarda da geçtiği ve zamanında Venedikli tüccarlar tarafından İtalya’ya kadar ihraç edildiği dönemlere tanıklık ettiğini görüyoruz. Eskiden gıda saklama ve deri işlemede sıkça kullanılmasına rağmen günümüzde yan etkileri sebebiyle bu alanlardaki popülerliği azalmıştır.
Doğada çift tuz grubuna ait olan bu bileşik, potasyum alüminyum fosfat ve amonyum alüminyum sülfat gibi tuzlardan oluşturulmuştur. Tatlı bir yapıya sahip olmasıyla bilinen şap, tıbbi alanda farklı kullanım amaçları için geçmişten günümüze değerlendirilmiştir. Bu yazımızda şapın ne olduğundan, tıbbi kullanım alanlarına ve en merak edilen konulardan biri olan cinsel isteği azaltıp azaltmadığına dair bilgiler vereceğiz.
Şap Nedir?
Şap, bilhassa geleneksel boyama ve tekstil endüstrisinde sıkça kullanılan, potasyum alüminyum fosfat ve amonyum alüminyum sülfat tuzlarından meydana gelen, çift tuz grubuna dahil edilen bir kimyasal bileşendir. Bu beyaz toz halindeki madde, su ile karıştırıldığında çözünür ve asidik bir özellik taşır.
Şapın en ilginç yönlerinden biri, tekstil boyama sürecinde mordan olarak kullanılmasıdır; yani boyanın kumaşa daha iyi tutunmasını sağlayarak renklerin canlılığını ve dayanıklılığını artırır. Tekstil sektöründe boyama işlemlerinde de rol alan şap, ciddi yan etkilere neden olduğundan bu alanda tercih edilmemeye başlanmıştır.
Aynı zamanda, gıda endüstrisinde de E522 olarak bilinen bir katkı maddesi olarak yer almaktadır. Çeşitli sektörlerde koruyucu ve stabilizatör gibi roller üstlenen bu çok yönlü bileşen, kozmetikten tutun da eczacılığa kadar farklı alanlarda da etkin rol oynar.
Suda çözündüğünde hem tatlı bir tadı bulunur hem de belirli ihtiyaçlar doğrultusunda medikal uygulamalarda yerini almıştır. Tıpta kanama durdurucu ve damar büzücü olarak etki gösterir, ayrıca aşıların etkinliğini artırma ve enfeksiyon önleyici gibi roller üstlenmiştir. Diğer yandan, emetik özellikleri sayesinde zehirlenmelerde kusmayı kolaylaştırıcı olarak da kullanılır. Ağız içerisinde oluşan aftların tedavisinde de etkili olduğu bilinir. Bu çok yönlü kullanım, şapın kozmetikten sağlık sektörüne birçok alanda değerini korumasına neden olur.
Özetlemek gerekirse, şap hem endüstriyel uygulamalarda hem de günlük hayatta pek çok farklı işlevi olan önemli bir maddedir.
Şapın Tıbbi Kullanım Alanları
Şap, tıbbi özellikleri nedeniyle hayat kurtaran bir madde olarak saygınlık kazanmıştır;
- Yaralanmalarda kanamayı hızla durdurma kapasitesine sahip olmasından dolayı acil servislerde ve ilk yardım uygulamalarında vazgeçilmezdir.
- Aşıların etkinliğini arttırıcı bir komponent olarak kullanılması, bağışıklık sistemini güçlendirici yönünü ortaya koyar.
- Enfeksiyonlarla savaşta destekleyici bir rol oynamasıyla tedavi süreçlerinde önemli bir yere sahiptir; kasları ve damarları büzerek sıvı akıntısının azalmasını sağlar ve böylece doktorların işini kolaylaştırır.
- Zehirlenme vakalarında emetik özellikler gösterdiğinden, kusmayı tetikleyerek vücudun toksinlerden arınmasına yardım eder.
- Ağız sağlığı açısından bakıldığında ise aft tedavisinde gösterdiği olumlu etkilerle ağız içi yaralarının iyileştirilmesine katkıda bulunur.
Günümüzde şap, bu çok yönlü kullanım alanları sayesinde hem kozmetikte hem de sağlık sektöründe oldukça değerli bir konuma sahiptir ve alternatif tedavi yöntemleri arasında güvenle tercih edilen bir bileşen olarak öne çıkar.
Şap Cinselliği Azaltır mı?
Halk arasında yaygın olan bir inanca göre şap, cinsel isteği azaltma özelliğine sahiptir. Özellikle askeriye veya yatılı eğitim veren okullarda cinsel dürtüleri baskılama amacıyla kullanıldığına dair söylentiler bulunmaktadır. Ancak bu kanının bilimsel temeli yoktur ve doğrudan bir etkisi olmadığı bilinen bir gerçektir. Bu nedenle cinsel isteksizlik yaratmak için şap kullanılmamaktadır.
Şapa maruz kalan kişilerde yorgunluk, psikolojik çöküntü gibi haleller görülse de bunların cinsel dürtüler üzerinde dolaylı bir etkisi olabilir ancak bu kesinlikle kişiye özel ve çok çeşitli faktörlerin bir araya gelmesiyle ilintilidir.
