Depremler, en yıkıcı doğal afetlerden biri olarak, sadece anlık hasara neden olmakla kalmaz, aynı zamanda sonrasında sayısız sağlık sorunlarına da yol açabilir. Bu sorunlar, fiziksel yaralanmalardan ruh sağlığı krizlerine ve hatta çevresel sağlık risklerine kadar değişebilir. Bu nedenle, bu zorlu durumlar için sağlığınız adına alınması gereken önlemleri anlamak ve hazırlıklı olmak hayati önem taşır. Bu blog yazısı, deprem sonrası ortaya çıkabilecek potansiyel sağlık sorunlarına ve bu riskleri hafifletmek için alınabilecek önlemlere ışık tutmayı amaçlamaktadır.
Deprem Sonrası ve Sağlık Risklerinin Anlaşılması
Deprem sonrası ve sağlık risklerinin anlaşılması önemlidir. Bu bağlamda, ana sağlık riskleri fiziksel yaralanmalar, ruh sağlığı sorunları ve çevresel sağlık riskleridir.
Fiziksel yaralanmalar genellikle deprem esnasında meydana gelir ve en sık yaşanan durumlar arasında kırıklar, çıkıklar ve kesikler bulunur. Bu tür yaralanmaların önüne geçmek için, deprem anında güvenli bir alan bulunmalı ve düşme riskini azaltmak adına sarsıntı geçene kadar orada kalınmalıdır.
Ruh sağlığı sorunları ise genellikle deprem sonrasında meydana gelir. Bu durumlar arasında travma sonrası stres bozukluğu, anksiyete ve depresyon yer alır. Ruh sağlığını korumak adına, bireylerin depremin etkileriyle başa çıkma stratejileri geliştirmesi önemlidir. Ayrıca profesyonel yardım talep etmek de önemli bir adım olabilir.
Çevresel sağlık riskleri de göz ardı edilmemesi gereken bir diğer faktördür. Depremler sonrası meydana gelebilecek su kirliliği, hava kirliliği ve altyapı hasarı nedeniyle bulaşıcı hastalıklara daha açık hale gelebiliriz. Bu riskleri en aza indirmek için, afet sonrası temizlik ve dezenfeksiyon çalışmalarına önem verilmelidir.
Fiziksel Sağlık Risklerine Karşı Hazırlık Yapmak
Deprem sonrası fiziksel sağlık risklerine karşı hazırlık yapmak oldukça önemlidir. İşte bu konuda dikkate almanız gereken bazı önemli noktalar;
İlk yardım hazırlıkları
- Ehliyetli bir ilk yardım kursu tamamlayarak ve sertifika alarak başlayın. Bu sayede deprem anında yaralılara yardım edebilme becerisine sahip olursunuz.
- İlk yardım çantası satın alın ve ev, işyeri ve araba gibi önemli alanlarda bulundurun. İçerisine bandajlar, gazlı bezler, antiseptik solüsyonlar, ağrı kesici ilaçlar, düdük ve el feneri gibi temel malzemeler ekleyin.
- İlk yardım yönergelerini öğrenin ve sıkça pratik yapın. Özellikle kalp masajı, suni teneffüs ve kanama durdurma teknikleri hakkında bilgi sahibi olun.
Acil durum iletişim bilgileri ve tıbbi yardım
- Acil durum telefon numaralarını (112, 155 vb.) öğrenin ve kolay erişilebilir bir yerde saklayın.
- Aile bireyleriyle acil durum planları yapın ve herkesin görevlerini netleştirin.
- En yakın hastane, sağlık ocağı ve eczane iletişim bilgilerini öğrenin ve listesini saklayın.
Yaralanmaları önlemek için güvenlik önlemleri
- Ev ve işyerinde deprem güvenliği denetimi yaparak güvenliğe yönelik iyileştirmeler gerçekleştirin.
- Deprem sırasında düşme ve yaralanma riskini azaltmak için eşyaları güvenli bir şekilde sabitleyin.
- Sarsıntı sırasında korunaklı alanlara ulaşmanın yolunu öğrenin ve bu konuda aile bireyleriyle tatbikatlar yapın.
- Her zaman başınızı koruyacak şekilde hareket etmeyi öğrenin ve pratik yapın; örneğin masa veya sert bir yüzeyin altına girerek başınızı koruyun.
Deprem Sonrası Ruh Sağlığını Yönetmek
Deprem sonrası ruh sağlığını yönetmek adına travma ve stresin anlaşılması, profesyonel yardım arama ve kendine bakım stratejileri uygulamak oldukça önemlidir. Bu sayede bireyler, yaşadıkları travmanın etkilerini azaltabilir ve yaşamlarına daha sağlıklı bir şekilde devam edebilirler.
Travma ve stresin anlaşılması: Deprem sonrası yaşanan travma ve stres, bireyin günlük yaşamını etkileyebilir ve ruh sağlığı üzerinde olumsuz etkilere yol açabilir. Bu süreçte, duygusal tepkilerin normal olduğunu kabul ederek, bu duyguları anlamaya çalışmak önemlidir. Korku, öfke, üzüntü ve endişe gibi duyguların kabul edilip ifade edilmesine izin verilmelidir.
Profesyonel yardım arama: Deprem sonrası süreçte travmatik stres belirtileri devam ediyorsa veya günlük işlevselliği etkiliyorsa, profesyonel yardım almak önemlidir. Psikologlar, psikiyatristler ve danışmanlar gibi ruh sağlığı uzmanları, bireylerin yaşadıkları travmatik olayı işlemelerine ve başa çıkma becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilirler.
Kendine bakım stratejileri: Ruh sağlığını desteklemek için kendine bakım stratejilerini uygulamak önemlidir. Bunlar arasında yeterli uyku, dengeli beslenme, düzenli egzersiz ve sosyal ilişkileri sürdürmek yer alır. Ayrıca stres azaltıcı teknikler (örneğin, derin nefes almak, meditasyon, yoga) ve kendine karşı anlayışlı ve şefkatli olmak da faydalıdır.
Deprem Sonrası Çevresel Sağlık Riskleri ve Önlemler
Depremler sonrasında başta kirli su ve hava kirliliği olmak üzere birçok çevresel sağlık riski ortaya çıkmaktadır. Bu yazımızda bu tür sağlık risklerini ve onları en aza indirmek için alınabilecek önlemleri inceleyeceğiz.
Potansiyel Tehlikeler:
- Kirli Su: Deprem sonrası, su kaynaklarının kirlenmesi ya da kesintisi büyük sorunlara yol açabilir. Kirli içme suyu, ishal ve mide sorunlarına neden olabilir.
- Hava Kirliliği: Depremler genellikle toz ve partikül madde yayılımını arttırarak, solunum problemleri yaşanmasına sebep olur. Tozlar alerjik reaksiyonlar ve astım atağı gibi ciddi problemlere yol açabilir.
Güvenlik Önlemleri:
- Su Temini: Deprem sonrası temiz suya erişim sağlamak hayati önem taşımaktadır. Temiz içme suyu için daima stoklanmış şişe sularını kullanın. Suyu kullanmadan önce, kaynatma veya klorlama gibi arıtma yöntemleri ile steril hale getirmeniz tavsiye edilir.
- Hava Kalitesi: İç mekan hava kalitesini korumak adına belirli önlemler alınmalıdır. Pencerelerin kapalı tutulması ve havalandırma sürelerinde rutin maske kullanımı uygulanabilir. Dış ortamlarda ise tozlardan korunmak adına maske kullanılmalıdır.
- Hijyen: Hijyene dikkat etmek, hastalıkların yayılmasını önlemeye yardımcı olur. Ellerinizi düzenli olarak yıkayın ve depremzedeler için sağlanan tuvalet ve banyo olanaklarını kullanarak kişisel temizliğinizi sürdürün.
- Çevresel Tehlikelerle Başa Çıkma: Deprem sonrası yapıların çökmüş olduğu alanlara yaklaşılmaması, gaz sızıntılarına karşı dikkatli olunması ve kirlenmiş alanlarda gerekmedikçe bulunulmaması yararlı olacaktır.
Deprem sonrasında ortaya çıkan çevresel sağlık risklerini en aza indirmek için temiz su, hava kalitesi, hijyen ve çevresel tehlikelerle başa çıkma konularında gerekli önlemleri almak önemlidir. Bu sayede deprem nedeniyle meydana gelen hayat kaybını ve hastalıkların yayılmasını önceden engellemeye yardım etmiş olursunuz.
Peki, Deprem Öncesi Hangi Hastalıklara Karşı Aşılama Yaptırmalı?
Deprem öncesi, aşağıda sıralanan hastalıklara karşı aşılamanızı yaptırmanız önemlidir:
- Tetanoz: Deprem sonrası ortaya çıkabilecek yaralanma ve kesikler nedeniyle tetanoz enfeksiyonu riski artar. Bu nedenle, tetanoz aşısı yaptırarak bu riski azaltabilirsiniz.
- Hepatit A: Deprem sonrasında yaşanabilecek su ve gıda kirliliği sebebiyle hepatit A enfeksiyonu riski yüksektir. Bu riski azaltmak için Hepatit A aşısı yaptırmanız gerekmektedir.
- Hepatit B: Kan ve vücut sıvılarıyla bulaşabilen hepatit B, deprem sonrasında insanlar arasındaki temasın artmasıyla yayılabilir. Hepatit B aşısı, bu hastalığa karşı koruma sağlayacaktır.
- Kızamık, kızamıkçık ve kabakulak: Bu üç hastalığa karşı MMR (kızamık, kızamıkçık, kabakulak) aşısı yaptırarak, deprem sonrasında bu hastalıklara yakalanma riskini azaltabilirsiniz.
- Difteri: Ağız ve burun boşluğundan bulaşan difteri, tozlu ve kirli koşullarda daha kolay yayılabilir. Deprem dönemlerinde difteriyi önlemek adına difteri aşısı yaptırmanız önemlidir.
Yukarıdaki aşılar, deprem öncesi alınması gereken temel koruyucu önlemler arasındadır. Bu aşıları yaptırmadan önce mutlaka doktorunuza danışarak uygun olanları ve zamanlamayı belirlemelisiniz. Ayrıca, özellikle çocuklar ve yaşlılar için gerekli diğer aşıları da gözden geçirmelisiniz.
